Nie od dziś wiadomo, że kleszcze mogą przenosić choroby niebezpieczne dla człowieka. Ale człowiek często jest przypadkowy, a nie jego główną ofiarą. Kleszcze Ixodid są przede wszystkim pasożytami dzikich zwierząt, ale jeśli się powiedzie, nie lekceważą ani człowieka, ani jego zwierząt.
Co więcej, to psy są szczególnie podatne na choroby odkleszczowe, w przeciwieństwie np. do kotów - i to nie tylko dlatego, że psy są bardziej ruchliwe, bardziej uwielbiają bawić się na trawie i jest wśród nich więcej ras długowłosych. Istotny wkład mają również cechy układu odpornościowego.
Zobaczmy, czy psy cierpią na kleszczowe zapalenie mózgu i jak ta choroba i inne infekcje przenoszone przez kleszcze są dla nich ogólnie niebezpieczne ...
Czy pies może rozwinąć kleszczowe zapalenie mózgu?
Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba, która może mieć poważne konsekwencje u ludzi. Wywołuje ją wirus, który namnaża się w komórkach ośrodkowego układu nerwowego, często powodując nieodwracalne uszkodzenia i prowadząc do poważnych konsekwencji zdrowotnych, kalectwa, a czasem śmierci. Warto zauważyć, że psy nie są tak podatne na tę infekcję jak ludzie.
Jednocześnie nie można uznać, że prawdopodobieństwo rozwoju tej choroby u psa jest absolutnie wykluczone - opisano kilka przypadków zakażenia psów kleszczowym zapaleniem mózgu.Istnieją również wiarygodne doniesienia o śmierci psów z powodu tej infekcji – a jeśli zdarzyło się, że pies zachorował, to wirus bardzo szybko zaatakował mózg, prowadząc do paraliżu i w efekcie śmierci zwierzęcia. Ale te przypadki są bardzo rzadkie.
Na notatce
Tylko 14 gatunków może być mózgowych kleszcze ixodid. Jednocześnie Ixodes ricinus (pies kleszcz) oraz w strefie tajgi i Azji - Ixodes persulcatus (tajga kleszcz).
Poniższe zdjęcia pokazują, jak wyglądają te wektory kleszczowego zapalenia mózgu:
Ixodes ricinus
Ixodes persulcatus
Ogólnie rzecz biorąc, nie musisz się martwić, że pies zachoruje na kleszczowe zapalenie mózgu po ugryzieniu przez kleszcza, ponieważ prawdopodobieństwo tego jest bardzo małe.
Głównym powodem tak uderzającej odporności psów na wirusa TBE jest specyfika układu odpornościowego, który jest zupełnie inny niż ludzki. Powszechnie przyjmuje się, że psy są po prostu fizjologicznie odporne na wirus kleszczowego zapalenia mózgu, a rzadkie przypadki choroby są niczym innym jak wyjątkiem, który nie jest normą i potwierdza jedynie ogólną zasadę.
Jednak kleszcze mogą zarażać psy innymi infekcjami, które są częstsze niż kleszczowe zapalenie mózgu u ludzi i są bardziej niebezpieczne, szczególnie dla psów, ze względu na wyższą częstotliwość zgonów. Ponadto samo słowo „zapalenie mózgu” odnosi się do reakcji zapalnej w mózgu, a takie zapalenie może rozwinąć się u psa zarażonego infekcjami odkleszczowymi o charakterze bakteryjnym.
Mówiąc najprościej, psy rzadko zarażają się kleszczowym zapaleniem mózgu od kleszczy, ale znacznie częściej niż ludzie zarażają się innymi infekcjami od tych pasożytów i nie mniej niebezpiecznymi.
Najgroźniejsze infekcje kleszczowe dla psów
Wśród chorób odkleszczowych, które mogą być powikłane ciężkim uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego u psów, jedną z najczęstszych i najbardziej niebezpiecznych dla nich jest piroplazmoza. Inną nazwą tej choroby jest babeszjoza.
W trakcie ugryzienia, wraz ze śliną kleszcza, do organizmu zwierzęcia dostają się również czynniki zakaźne - pierwotniaki - pasożyty czerwonych krwinek - tak zwane piroplazmy. Można je również znaleźć w innych składnikach krwi, ale rzadziej.
W każdym dotkniętym erytrocytach zwykle osiadają średnio 2 piroplazmy, ale ich liczba może osiągnąć siedem. W niektórych przypadkach istnieją olbrzymie pojedyncze pasożyty, które zajmują całą czerwoną krwinkę jako całość. Te mikroorganizmy w swoich miejscach akumulacji niszczą struktury komórkowe krwinek, a ponieważ erytrocyty są odpowiedzialne za transport tlenu z płuc do wszystkich narządów i tkanek zwierzęcia, jeśli są uszkodzone, pies zaczyna cierpieć na brak tlenu , szybko rozwija się anemia.
Ponadto same obce czynniki wywołują kaskadę poważnych reakcji immunologicznych, powodując procesy zapalne w organizmie. Pierwszą oznaką ostrej piroplazmozy jest gwałtowny skok temperatury do 41-42 stopni. W tym przypadku pies staje się ospały, apatyczny, przygnębiony. Skóra i błony śluzowe bledną z powodu anemii, czasem żółkną. W drugim lub trzecim dniu choroby mocz zwierzęcia staje się bardzo ciemny - nerki nie radzą sobie z obciążeniem z brakiem tlenu, a elementy krwi i barwniki żółci dostają się do wydzieliny.
Jeśli zwierzę nie jest leczone lub leczone zbyt późno, pojawia się uszkodzenie układu nerwowego.Zaczynają się osłabieniem kończyn tylnych, następnie przeradzają się w paraliż i kończą śmiercią zwierzęcia w trzecim lub piątym dniu choroby. Jeśli jednak skontaktujesz się z weterynarzem w odpowiednim czasie, istnieje szansa na całkowite wyleczenie psa bez poważnych konsekwencji.
Niezwykle rzadkie, ale były precedensy, kiedy od pojawienia się pierwszych dolegliwości u zwierzęcia do jego śmierci minęło zaledwie kilka godzin. Uważa się, że wynika to ze szczególnej podatności na choroby niektórych osób. Tak szybki przebieg choroby jest szczególnie charakterystyczny dla szczeniąt.
Zdarzają się również przypadki odwrotne, kiedy pies doświadcza okresowych łagodnych objawów choroby, po których następuje normalny stan. Nie oznacza to, że zwierzę przezwyciężyło infekcję. Siła odporności wystarczy, aby choroba nie rozwinęła się z pełną siłą - jeśli następuje pogorszenie samopoczucia przypominające fale, oznacza to powolną infekcję. Przy tej postaci choroby dochodzi do znacznego obciążenia układu odpornościowego, co w przyszłości może objawiać się alergiami i reakcjami autoimmunologicznymi. Dlatego jeśli coś sprawiło, że podejrzewasz przewlekłą postać piroplazmozy, konieczna jest konsultacja weterynarza.
Na notatce
Piroplazmoza jest powszechna w całej Eurazji, a infekcja psa może wystąpić zarówno na wolności, jak i na osobistej działce, a nawet w mieście. Obszar infekcji się rozszerza. Obecnie u psów dochodzi do masowych ognisk piroplazmozy, a w ogniskach śmiertelność może sięgać 22-24%.
Inną powszechną chorobą, która jest niebezpieczna dla ludzi, jest borelioza z Lyme.U psów w zdecydowanej większości przypadków obserwuje się przewlekłą postać tej choroby, a zwierzę może być nosicielem infekcji przez miesiące i lata.
Zakażenie boreliozą przenoszoną przez kleszcze następuje poprzez ukąszenia kleszczy kleszczowych. Czynnikiem sprawczym są mikroorganizmy z rodzaju Borrelia, które mają wydłużony spiralnie skręcony kształt. Borrelia pasożytują w różnych narządach i tkankach, przez co objawy boreliozy mogą być bardzo zróżnicowane.
Borrelia burgdorferi - czynnik sprawczy boreliozy z Lyme
W klasycznym przypadku psy najczęściej dotknięte są układem mięśniowo-szkieletowym, czyli stawami. Miejscowe objawy zaczynają stopniowo rozprzestrzeniać się z miejsca ukąszenia, gdzie Borrelia rozmnaża się, po całym ciele, obejmując coraz większe obszary. Pies może wykazywać letarg, częściej spać, zaczyna kuleć podczas chodzenia. To pewny znak zapalenia stawów i sygnał, że musisz pilnie skonsultować się z weterynarzem.
Czasami borelioza atakuje mięsień sercowy, powodując u psa tachykardię i inne problemy z układem sercowo-naczyniowym. Występuje również uszkodzenie nerek - Borrelia powodują ostre zapalenie narządów wydalniczych - w szczególności zakaźne zapalenie nerek.
Borelioza może również powodować zapalenie mózgu – wnikając do układu nerwowego Borrelia atakuje opony i komórki nerwowe.
Trudnością dla specjalisty jest odróżnienie boreliozy od chorób o innym charakterze. Często zgony zdarzają się właśnie z powodu błędnej diagnozy. Mimo to psy rzadko umierają na boreliozę, ale w przypadku poważnego uszkodzenia układu nerwowego nie można wykluczyć skutku śmiertelnego.
Na notatce
Często zdarza się, że pies ma wiele różnych objawów, które są charakterystyczne dla kilku chorób. Rzeczywiście, często, gdy kleszcz gryzie, przenosi na psa kilka infekcji naraz. Prawdopodobieństwo tego jest szczególnie wysokie, jeśli ze zwierzęcia usunięto jednocześnie kilka długo żywiących się pasożytów.
Co jeszcze może dostać zwierzak?
Oprócz piroplazmozy i boreliozy z Lyme kleszcze mogą również przenosić inne, niebezpieczne dla psów infekcje.
Na przykład:
- Gorączka plamista to ostra infekcja, objawiająca się zespołem objawów gorączkowych. Choroba wywoływana jest przez rickettsia - drobne mikroorganizmy, których infekcja prowadzi do gwałtownego wzrostu temperatury, pojawienia się czerwonawych plam na ciele, senności, obrzęku, utraty koordynacji, bólu mięśni i oczu. Gorączce często towarzyszy zapalenie spojówek z krwotokami. Krew dostaje się również do wydzielin psa. Choroba zaczyna się bardzo szybko, a bez odpowiedniego leczenia może doprowadzić do śmierci zwierzęcia;
- Ehrlichioza to choroba należąca również do riketsjozy. Ehrlichia pasożytują na monocytach krwi i migrują z nimi po całym ciele. Ulubionym celem tej choroby są węzły chłonne, które zaczynają puchnąć już w początkowej fazie choroby. Temperatura również wzrasta, rejestruje się ropne wydzieliny z oczu. Czasami erlichia może również przenikać do układu nerwowego, który jest obarczony zapaleniem mózgu. Jednak ta choroba zwykle nie jest śmiertelna, chociaż może przysporzyć wiele kłopotów psu i jego właścicielowi. Pies często zaraża się erlichiozą wraz z piroplazmozą, ponieważ są przenoszone przez te same rodzaje kleszczy;
- Hepatozoonoza jest jedyną chorobą na liście, która nie jest przenoszona przez ukąszenie pasożyta, ale przez przypadkowe zjedzenie kleszcza przez zwierzę domowe. W jelitach psa uwalniane są jednokomórkowe pasożyty z rodzaju Hepatozoon, skąd są już rozprzestrzenione po całym ciele. We krwi znajdują się w białych ciałach - leukocytach. W objawach nie ma nic charakterystycznego - obserwuje się ogólne objawy zakaźne. Zróżnicowanie hepatozoonozy jest możliwe tylko za pomocą nowoczesnych metod diagnostycznych;
- Bartonelloza jest bardzo powszechną chorobą wśród zwierząt domowych, częściej występującą u kotów. Bartonella to bakteria, która może zostać przeniesiona na psa nie tylko przez kleszcze, ale także przez pchły, muchy i wszy. Kiedy dostaną się do krwiobiegu, mikroorganizmy te atakują erytrocyty, powodując ich sklejanie (aglutynację). Tak więc u chorych psów odnotowuje się krwawienie, problemy z sercem, anemię i utratę wagi. Objawy różnią się w zależności od przypadku i są bardzo indywidualne.
Co zrobić, gdy pies zostanie ugryziony przez kleszcza: pierwsza pomoc
Jeśli na zwierzęciu znaleziono kleszcza, pierwszym krokiem jest: usunąć pasożyta ze skóry zwierzęcia. Konieczne jest wykonanie tej manipulacji tak szybko, jak to możliwe (bez zwłoki o kilka godzin), ale jednocześnie nie zawracaj sobie głowy i nie panikuj.Pamiętaj: jeśli kleszcz ugryzł, nie oznacza to, że pies zachoruje z czymś.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że nie trzeba gwałtownie wyciągać zassanego kleszcza – jego ciało może odpaść od głowy, co pozostanie w ranie i spowoduje ropienie. Nałożenie oleju lub innego płynu na ugryzionego kleszcza jest nieskuteczne - może zabić pasożyta, ale nie sprawi, że samoistnie wypełznie z rany.
Kleszcza najlepiej usuwać ruchami skręcającymi, delikatnie podnosząc specjalne urządzenie do usuwania kleszczylub w skrajnych przypadkach pęsetą, a nawet gwoździami.
Przy usuwaniu pasożyta wskazane jest używanie rękawiczek, zwłaszcza jeśli skóra ma zadrapania lub inne uszkodzenia – nie należy dopuścić do kontaktu kleszcza z uszkodzoną skórą. Ranę psa zdecydowanie należy leczyć środkiem antyseptycznym, a po zabiegu usunięcia pasożyta umyć ręce wodą z mydłem.
Zobacz także artykuł
Jeśli mówimy o niebezpieczeństwie infekcji, ważne jest tutaj kilka czynników: ile kleszczy ugryzło psa, jak długo były przyczepione i w jakim regionie to się stało.
Czynniki zakaźne dostają się do krwiobiegu przez zakażoną ślinę, a zatem im więcej osobników przywiązuje się do zwierzęcia i im dłużej się nim karmi, tym większe jest potencjalne prawdopodobieństwo, że pies zachoruje.
Kolejnym aspektem jest region, w którym miał miejsce fakt ugryzienia. Jeżeli dany obszar nie sprzyja infekcjom kleszczowym, to odsetek zarażonych kleszczy na nim jest stosunkowo wysoki.
Ściśle mówiąc, zaraz po ekstrakcji pasożyta można dowiedzieć się, czy jest on nosicielem infekcji. W tym celu kleszcz jest badany w laboratorium, gdzie w ciągu kilku godzin może wydać wniosek o jego statusie. Jednak taka analiza pod kątem infekcji, na które podatne są psy, nie jest przeprowadzana w każdym laboratorium (a raczej większość z nich nie jest).
Jednak nawet wykrycie groźnych patogenów u kleszcza nie oznacza, że rozwinie się odpowiednia choroba. Odporność wielu psów pozwala im uniknąć wszelkich objawów nawet w przypadku infekcji – u wielu z nich patogen w organizmie szybko umiera.
Na notatce
Jest praktyka dla ludzi doraźne zapobieganie kleszczowemu zapaleniu mózgu, który można wyprodukować w pierwszych godzinach lub dzień po ugryzieniu. Po otrzymaniu zastrzyku osoba nie zachoruje, nawet jeśli zaatakuje zainfekowany kleszcz. Jednak w przypadku infekcji niebezpiecznych dla psów takie środki zapobiegawcze nie są prowadzone.
Tak więc, jeśli pies zostanie ugryziony przez jednego kleszcza, nie trzeba od razu biec do lekarza ani zabierać pasożyta do analizy. Jednak w kolejnych dniach ważne jest, aby uważnie monitorować stan zwierzaka, a jeśli pojawią się oznaki infekcji, natychmiast skontaktuj się z weterynarzem.
Jakie są wczesne oznaki choroby?
Bezpośrednio po ukąszeniu kleszcza zwykle nie występują żadne zmiany w samopoczuciu zwierzaka. Nawet jeśli infekcja zostanie przeniesiona, potrzebuje czasu, aby zamanifestować się z pełną siłą. Okres wylęgania infekcji odkleszczowych u psów waha się średnio od jednego do trzech tygodni, ale czasami skraca się do 4-5 dni (w rzadkich przypadkach może być wydłużony do kilku miesięcy, co jest typowe dla boreliozy, która może niezauważone przez bardzo długi czas, a następnie nagle objawia się w ostrej postaci).
Choroby odkleszczowe u psów z reguły zaczynają się nagle - każdy uważny właściciel natychmiast zauważa, jak zmienia się zachowanie zwierzaka. Pies staje się ospały, więcej śpi, odmawia zabawy i jedzenia. Może wystąpić duszność, zmiana chodu, ciemnienie moczu. Najważniejszym pierwszym objawem jest skok temperatury ciała (patrz też Objawy, które mogą pojawić się u psa po ugryzieniu przez kleszcza).
W takim przypadku (zwłaszcza jeśli wiadomo o niedawnym ukąszeniu przez kleszcza) najlepszą pierwszą pomocą jest uspokojenie zwierzęcia i jak najszybsza wizyta u weterynarza.Infekcje kleszczowe są bardzo podstępne – czasami potrafią same zniknąć tak szybko, jak się pojawiły. Ale w innych przypadkach wymagane jest złożone wieloetapowe leczenie, bez którego pies szybko umrze.
Na notatce
Zwierzęta pełnej krwi są zwykle trudniejsze do zniesienia piroplazmozy i zdrowieją dłużej niż ich zwykli krewni z ulicy. Istnieje również większa szansa zachorowania u małych psów niż u dużych.
Ogólnie rzecz biorąc, jeśli po trzech tygodniach od ukąszenia kleszcza wszystko jest w porządku z psem, to możemy założyć, że ryzyko zachorowania jest już bardzo niskie. Oznacza to, że albo kleszcz nie był zaraźliwy, albo infekcja nie dostała się do organizmu psa, albo nawet po zakażeniu choroba nie rozwinęła się, ponieważ patogen został wyeliminowany przez układ odpornościowy.
Ważny!
Przy pierwszych podejrzanych objawach lepiej jak najszybciej zabrać zwierzę do weterynarza - niektóre choroby mogą rozwinąć się do nieodwracalnego stadium w ciągu zaledwie kilku dni, a lekarz może po prostu nie mieć czasu na uratowanie psa.
Leczenie zwierzaka, jeśli doszło do infekcji
Infekcje kleszczowe są zbyt poważne, aby podejmować próby w domu. Ponieważ objawy różnych chorób są podobne pod wieloma względami, tylko lekarz weterynarii może postawić prawidłową diagnozę (w tym poprzez analizę krwi zwierzęcia).
Pies zwykle pozostaje pod nadzorem w szpitalnej klinice weterynaryjnej. Specjalista przepisze skuteczne leki w odpowiedniej dawce, a to bardzo ważny etap – te leki, które dają wyniki w piroplazmozie, mogą w ogóle nie pomóc w boreliozie, dlatego tak ważna jest prawidłowa diagnoza.Dla osoby nie będącej specjalistą praktycznie żadna choroba odkleszczowa nie może zostać zdiagnozowana wizualnie.
Strategia leczenia jest określana w zależności od zidentyfikowanego patogenu. Pod wpływem Borrelii będzie to antybiotyk, który zabija patogeny, plus zestaw leków, które łagodzą ogólny stan psa. Jeśli np. zostanie wykryta Bartonella (nie ma przeciwko niej antybiotyków), to leczenie staje się objawowe.
Choroba wyczerpuje zwierzaka, więc do szybkiego powrotu do zdrowia potrzebuje pełnej, ale oszczędnej diety. W tym celu opracowywane są specjalne suplementy diety, nasycone użytecznymi substancjami i odpowiednie specjalnie do odzyskiwania zwierząt.
Czy dana osoba może zarazić się kleszczowym zapaleniem mózgu lub inną infekcją od psa?
Zakażenia kleszczami nie są przenoszone z psów na ludzi (ani nie są przenoszone na zwierzęta). Wyjątkiem może być infekcja szczeniąt w łonie chorej matki, ale w tym przypadku prawie zawsze umierają przed urodzeniem.
To interesujące
Wiadomo na pewno, że chore koty podczas drapania mogą przenosić bartonellozę na ludzi. Ale w odniesieniu do psów nie zarejestrowano ani jednego takiego przypadku.
W ten sposób możesz zarazić się tylko zarażonym kleszczem, więc nie powinieneś bać się infekcji od swojego zwierzaka. Ponadto ludzie są na ogół słabo podatni na niektóre choroby niebezpieczne dla psów – dotyczy to przede wszystkim piroplazmozy.
Na notatce
Pomimo tego, że nie można zarazić się chorobą od swojego zwierzaka, całkiem możliwe jest złapanie jej od kleszcza, który został niedbale usunięty z psa. Znane są przypadki boreliozy, kiedy po przypadkowym zmiażdżeniu pasożyta ludzie zarazili się, po prostu pocierając oczy.Dlatego zawsze lepiej jest usunąć kleszcza w rękawiczkach, a zaraz po jego usunięciu umyć ręce wodą z mydłem.
Zapobieganie zakażeniom
Szczepionka od wielu lat jest najbardziej niezawodną metodą zapobiegania infekcjom u ludzi, ale nie jest powszechnie stosowana w przypadku zwierząt domowych. Powodem jest to, że odporność psa nie jest w stanie przez długi czas przechowywać przeciwciał chroniących przed chorobami odkleszczowymi. W większości przypadków szczepionka jest skuteczna nie dłużej niż jeden lub dwa miesiące, a robienie jej co kilka tygodni po prostu nie ma sensu.
Ze względu na ograniczoną dostępność szczepień u psów, ważne jest, aby chronić swojego zwierzaka poprzez środki zapobiegawcze i zapobiegać ukąszeniom kleszczy. Odbywa się to za pomocą takich środków, jak różne obroże przeciw kleszczom, krople na kłębie i spraye. Wszystkie zawierają substancje chemiczne, które działają odstraszająco i niszcząco na pasożyty (w tym pchły).
Takie środki pomagają zmniejszyć prawdopodobieństwo ukąszeń kleszczy, ale nie mogą zagwarantować stuprocentowej ochrony. Dlatego ważne jest, aby sprawdzić swojego zwierzaka po spacerach w parkach i na terenach leśnych. Wtedy być może uda się złapać kleszcza, zanim zdąży się przykleić (roztoczom zajmuje dużo czasu, aby wybrać miejsce najbardziej odpowiednie do ugryzienia). U psów szczególnie narażone są obszary za uszami, same małżowiny uszne, pachwiny, pachy i przestrzenie między palcami. To właśnie w tych miejscach najczęściej występują kleszcze.
Objawy piroplazmozy u psów
Przydatne wideo: co zrobić, gdy pies zostanie ugryziony przez kleszcza
